Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to cast off

  • 1 excutio

    ex-cŭtĭo, cussi, cussum, 3 (archaic perf. subj. excussit, for excusserit, Plaut. Bacch. 4, 2, 16), v. a. [quatio], to shake out or off, to cast out, drive out, to send forth (class., esp. in the trop. sense).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    posse ex his (litteris) in terram excussis annales Ennii, ut deinceps legi possint, effici,

    shaken out, Cic. N. D. 2, 37, 94:

    equus excussit equitem,

    threw off, Liv. 8, 7, 10:

    excussus equo,

    Verg. A. 11, 640:

    excussus curru,

    id. ib. 10, 590; Suet. Caes. 37; Curt. 3, 11; cf.:

    lectis excussit utrumque,

    Hor. S. 2, 6, 112:

    gubernatorem in mare e puppi,

    Curt. 4, 4 med.; cf.

    also: ancora ictu ipso excussa e nave sua,

    Liv. 37, 30, 9:

    lapide clavum,

    to knock off, Plaut. Men. 1, 1, 10:

    pulvis digitis excutiendus erit,

    Ov. A. A. 1, 150:

    poculum e manibus,

    Pers. 3, 101:

    ignem de crinibus,

    to shake off, Ov. M. 12, 281:

    rem de manu alicujus,

    to strike out, Dig. 47, 2, 53, § 13:

    Pelion subjectā Ossā (Juppiter),

    Ov. M. 1, 155:

    poma venti,

    to cast down, shake down, id. ib. 14, 764 et saep.:

    ne nucifrangibula (i. e. dentes) excussit ex malis meis,

    to knock out, Plaut. Bacch. 4, 2, 16; cf.:

    cerebrum alicui,

    id. Capt. 3, 4, 69; id. Aul. 2, 1, 29:

    oculum alicui cyatho, verberibus,

    id. Pers. 5, 2, 16; Suet. Tib. 53; cf.:

    oculo excusso,

    id. Caes. 68: ipso cum domino calce omnes excutiamus, to drive out or forth, Lucil. ap. Non. 298, 33:

    Teucros vallo,

    Verg. A. 9, 68:

    hostem oppidis et regionibus,

    Flor. 2, 6, 42:

    ab obsidione Nolae urbis (with pellere a Campania),

    id. ib. 29:

    feras cubilibus,

    to scare, rouse up, Plin. Pan. 81, 1:

    si flava excutitur Chloë,

    be shaken off, cast off, Hor. C. 3, 9, 19:

    (viros) excussos patriā infesta sequi,

    Verg. A. 7, 299:

    ut me excutiam atque egrediar domo,

    take myself off, decamp, Ter. Ph. 4, 1, 20:

    quartanas,

    to drive away, Plin. 20, 6, 23, § 56 et saep.:

    (leo) gaudet comantes Excutiens cervice toros,

    shaking about, shaking, Verg. A. 12, 7; cf. Quint. 11, 3, 71:

    caesariem,

    Ov. M. 4, 492:

    pennas,

    id. ib. 6, 703:

    habenas,

    id. ib. 5, 404; cf.:

    nares inflare et movere... et pulso subito spiritu excutere, etc.,

    to blow up, dilate, Quint. 11, 3, 80:

    se (gallinae edito ovo),

    Plin. 10, 41, 57, § 116:

    tela,

    to hurl, discharge, Tac. A. 2, 20; cf. Curt. 8, 13:

    fulmen in Thebas,

    Stat. Th. 10, 69:

    excussaque brachia jacto,

    tossed, Ov. M. 5, 596; id. H. 18, 189:

    (aër) Excussit calidum flammis velocibus ignem,

    sends out, produces, Lucr. 6, 688; cf. id. 6, 161: largum imbrem (procellae), Curt. 4, 7:

    lacrimas alicui,

    Plaut. Capt. 2, 3, 59; Ter. Heaut. 1, 1, 15:

    vomitum alicui,

    Plaut. Merc. 3, 3, 15:

    sudorem,

    Nep. Eum. 5 et saep.— Transf.:

    excutior somno,

    I am roused from sleep, Verg. A. 2, 302; Ov. H. 13, 111; Hor. S. 2, 6, 112.—
    B.
    In partic., to shake out, shake.
    1.
    Esp. a garment, to free it from dust:

    vexatam solo vestem,

    Petr. 128, 4; Vulg. Act. 18, 6; cf.:

    excutere de pulvere,

    shake yourself, Vulg. Isa. 52, 2; and:

    pulverem de pedibus,

    id. Matt. 10, 14.—
    2.
    To stir, move any thing to see under it; and hence, to search, examine a person: St. Di me perdant, si ego tui quicquam abstuli. Eu. Agedum, excutedum pallium, Plaut. Aul. 4, 4, 19; so,

    culcitisque et stragulis praetentatis et excussis,

    Suet. Claud. 35.—With personal objects: excutiuntur tabellarii, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 4; cf.:

    verum (porcellum) ut subesse pallio contenderent Et excuti juberent,

    Phaedr. 5, 5, 19:

    non excutio te, si quid forte ferri habuisti: non scrutor,

    Cic. Rosc. Am. 34, 97.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to shake out or off, force away, etc.:

    omnes istorum delicias, omnes ineptias,

    to shake off, discard, Cic. Cael. 28, 67:

    noli aculeos orationis meae, qui reconditi sunt, excussos arbitrari,

    plucked out, removed, id. Sull. 16, 47:

    omnia ista nobis studia de manibus excutiuntur,

    are torn, wrested from our hands, id. Mur. 14, 30; cf.:

    hanc excutere opinionem mihimet volui radicitus,

    id. Tusc. 1, 46, 111:

    severitatem veterem,

    id. Fam. 9, 10, 2; cf.

    also: excutient tibi istam verborum jactationem,

    id. Sull. 8, 24:

    excute corde metum,

    remove, banish, Ov. M. 3, 689:

    diros amores,

    id. ib. 10, 426:

    orbem paci excutere,

    to banish peace from the world, Luc. 1, 69:

    omnis quae erat conceptae mentis intentio mora et interdum iracundia excutitur,

    Quint. 10, 3, 20:

    quem (Senecam) non equidem omnino conabar excutere,

    id. 10, 1, 126:

    aliena negotia curo, excussus propriis,

    Hor. S. 2, 3, 20:

    dummodo risum excutiat sibi,

    can raise, produce, id. ib. 1, 4, 35. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.), to search, examine, inspect, investigate:

    explicando excutiendoque verbo,

    Cic. Part. Or. 36, 134; cf.: pervulgata atque in manibus jactata et excussa, qs. shaken out, i. e. examined, id. Mur. 12. 26:

    illud excutiendum est, ut sciatur quid sit carere,

    id. Tusc. 1, 36, 88:

    quae fere omnia Cicero in crimine veneficii excutit,

    Quint. 5, 7, 37; 12, 8, 13:

    totum locum,

    id. 5, 7, 6:

    aut conjecturā excutiuntur, an vera sint, etc.,

    id. 5, 13, 19 et saep.— Hence, excussus, a, um, P. a., stretched out, extended, stiff (post-Aug. and rare):

    interest, utrum tela excusso lacerto torqueantur, an remissa manu effluant,

    Sen. Ben. 2, 6; so,

    lacerto,

    Ov. H. 4, 43:

    palma excussissima,

    Petr. 95.— Adv.: excussē, strongly, violently:

    mittere pilam (with rigide, opp. languidius),

    Sen. Ben. 2, 17, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > excutio

  • 2 excutiō

        excutiō cussī, cussus, ere    [ex + quatio], to shake out, shake off, cast out, drive out, send forth: (litteris) in terram excussis, shaken out: equus excussit equitem, threw off, L.: Excutimur cursu, V.: lectis utrumque, H.: gladiis missilia, parry, Ta.: excussos laxare rudentīs, uncoil and let out, V.: ignem de crinibus, shake off, O.: si excutitur Chloë, be cast off, H.: alqm patriā, V.: me domo, take myself off, T.: comantīs cervice toros, shake, V.: excussaque bracchia iacto, tossed, O.: lacrumas mihi, T.: sudorem, N.: excutior somno, am roused, V.— To project, throw: tela, Ta.: glandem, L.: facinus ab ore, i. e. the poisoned cup, O.— To shake out, search: te. — Fig., to shake out, shake off, force away, discard, remove, wrest, extort: omnīs istorum delicias: aculeos orationis meae: corde metum, O.: excussa pectore Iuno est, V.: (negotiis) Excussus propriis, H.: risum sibi, excite, H.: foedus, reject, V. — To search, examine, investigate, scrutinize: illud excutiendum est, ut sciatur, etc.: freta, O.: puellas, O.: quae delata essent, Cu.
    * * *
    excutere, excussi, excussus V
    shake out or off; cast out; search, examine

    Latin-English dictionary > excutiō

  • 3 abicio

    ăbĭcĭo or abjĭc- (in the best MSS. abicio; cf.

    ăbĭci,

    Ov. P. 2, 3, 37;

    ăbĭcit,

    Juv. 15, 17), ĕre, jēci, jectum, 3, v. a. [ab-jacio], to cast away, to throw away, throw down.
    I.
    Lit.:

    in sepulcrum ejus abjecta gleba non est,

    Varr. L. L. 5, § 23 Müll.:

    scutum,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    insigne regium de capite,

    id. Sest. 27:

    socer ad pedes abjectus,

    id. ib. 34; so,

    se ad pedes,

    id. Phil. 2, 34, 86:

    se e muro in mare,

    id. Tusc. 1, 34; so,

    corpus in mare,

    id. Phil. 11, 2, 5:

    impelluntur, feriuntur, abiciuntur, cadunt,

    id. Tusc. 2, 15, 36:

    se abjecit exanimatus,

    he threw himself down as if lifeless, id. Sest. 37.— Absol.:

    si te uret sarcina, abicito,

    throw it down, Hor. Ep. 1, 13, 7.—Also with in and abl., when the place from which a thing is thrown is designated:

    anulum in mari,

    Cic. Fin. 5, 30, 92 Madv. N. cr.; so, ut se abiceret in herba, id. de Or. 1, 7, 28:

    statuas in propatulo domi,

    Nep. Hann. 9, 3:

    cadaver in viā,

    Suet. Ner. 48; cf.:

    ubi cadaver abjeceris,

    Tac. A. 1, 22.
    II.
    Fig.
    A.
    In gen., to cast off, throw away, give up, etc.:

    ut primum tenebris abjectis inalbabat,

    as soon as the day, having dispelled the darkness, was beginning to brighten, Enn. Ann. v. 219 Vahl.: nusquam ego vidi abjectas aedīs, nisi modo hasce, thrown away, i.e. sold too low, Plaut. Most. 3, 3, 3: psaltria aliquo abiciendast, must be got rid off ( il faut se defaire d'elle, Dacier), Ter. Ad. 4, 7, 26:

    vitam,

    Cic. Att. 3, 19:

    salutem pro aliquo,

    id. Planc. 33:

    memoriam beneficiorum,

    id. Phil. 8, 11:

    versum,

    to declaim it carelessly, id. de Or. 3, 26 (cf. with id. ib. 3, 59: ponendus est ille ambitus, non abiciendus, the period must be brought gradually to a close, not broken off abruptly).
    B.
    In partic.
    1.
    To throw off, cast aside care for, remembrance of, etc., to give up, abandon:

    abicimus ista,

    we let that go, Cic. Att. 13, 3:

    fama ingenii mihi est abicienda,

    I must renounce, id. ib. 9, 16: domum Sullanam desperabam jam... sed tamen non abjeci, but yet I have not abandoned it, i. e. its purchase, id. Fam. 9, 15:

    abjectis nugis,

    nonsense apart, Hor. Ep. 2, 2, 141 (cf. amoto ludo, id. S. 1, 1, 27).
    2.
    To cast down to a lower grade, to degrade, humble, Cic. Leg. 1, 9: hic annus senatus auctoritatem abjecit, degraded or lowered the authority of the Senate, id. Att. 1, 18; so also id. Tusc. 5, 18; id. de Or. 3, 26, 104.—Hence, abjectae res, reduced circumstances (opp. florentes), Nep. Att. 8; Cic. Quint. 30; Tac. A. 4, 68.
    3.
    Abicere se, to throw one's self away, degrade one's self, v. Cic. Tusc. 2, 23: ut enim fit, etc.—Hence, abjectus, a, um, P. a., downcast, disheartened, désponding; low, mean, abject, worthless, unprincipled.
    A.
    Quo me miser conferam? An domum? matremne ut miseram lamentantem videam et abjectam? Gracch. ap. Cic. de Or. 3, 56, 214:

    plura scribere non possum, ita sum animo perculso et abjecto,

    Cic. Att. 3, 2.—
    B.
    Nihil abjectum, nihil humile cogitare, Cic. Fin. 5, 20:

    contemptum atque abjectum,

    id. Agr. 2, 34:

    verbis nec inops nec abjectus,

    id. Brut. 62, 222 al. — Comp.:

    animus abjectior,

    Cic. Lael. 16; Liv. 9, 6.— Sup.:

    animus abjectissimus,

    Quint. 11, 1, 13 al. — Adv.: abjectē.
    1.
    Dispiritedly, despondingly:

    in dolore est providendum, ne quid abjecte, ne quid timide, ne quid ignave faciamus,

    Cic. Tusc. 2, 23, 55; id. Phil. 3, 11, 28.—
    2.
    Low, meanly:

    quo sordidius et abjectius nati sunt,

    Tac. Or. 8:

    incuriose et abjecte verbum positum,

    improperly, Gell. 2, 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > abicio

  • 4 reicio

    rē-ĭcĭo (better than rē-jĭcĭo), rejēci, jectum, 3 (reicis, dissyl., Stat. Th. 4, 574;

    and likewise reice,

    Verg. E. 3, 96;

    and perh. also,

    Plaut. As. 2, 1, 6; scanned elsewhere throughout rēĭcio, etc.), v. a. [jacio], to throw, cast, or fling back (freq. and class.; cf.: remitto, retorqueo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Of inanim. objects:

    imago nostros oculos rejecta revisit,

    Lucr. 4, 285; 4, 107; cf. id. 4, 570:

    telum in hostes,

    Caes. B. G. 1, 46: tunicam reicere, i. e. to fling back, fling over the shoulder (whereas abicere is to throw off, Cic. Att. 4, 2, 4), Lucil. ap. Varr. L. L. 6, § 69 Müll.; cf.:

    togam in umerum,

    Quint. 11, 3, 131; 140:

    togam a sinistro,

    id. 11, 3, 144:

    togam ab umero,

    Liv. 23, 8 fin.:

    amictum ex umeris,

    Verg. A. 5, 421:

    ex umeris' vestem,

    Ov. M. 2, 582:

    de corpore vestem,

    id. ib. 9, 32:

    penulam,

    Cic. Mil. 10, 29; Phaedr. 5, 2, 5 Burm.:

    sagulum,

    Cic. Pis. 23, 55; Suet. Aug. 26:

    amictum,

    Prop. 2, 23 (3, 17), 13:

    vestem,

    Cat. 66, 81 al.:

    ab ore colubras,

    Ov. M. 4, 474:

    capillum circum caput neglegenter,

    Ter. Heaut. 2, 3, 50: manibus ad tergum rejectis, thrown back or behind, Asin. Pol. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3:

    manus post terga,

    Plin. 28, 4, 11, § 45: scutum, to throw over one ' s back (in flight), Cic. de Or. 2, 72, 294; Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    parmas,

    Verg. A. 11, 619:

    ut janua in publicum reiceretur,

    might be thrown back, Plin. 36, 15, 24, § 112:

    fatigata membra rejecit,

    i. e. stretched on the ground, Curt. 10, 5, 3:

    voluit... Reicere Alcides a se mea pectora,

    to push back, Ov. M. 9, 51:

    librum e gremio suo,

    to fling away, id. Tr. 1, 1, 66:

    sanguinem ore,

    to cast up, vomit, Plin. 26, 12, 82, § 131; so,

    sanguinem,

    Plin. Ep. 5, 19, 6; 8, 1, 2:

    bilem,

    Plin. 23, 6, 57, § 106:

    vinum,

    Suet. Aug. 77:

    aliquid ab stomacho,

    Scrib. Comp. 191.— Poet.:

    oculos Rutulorum reicit arvis,

    turns away, averts, Verg. A. 10, 473:

    pars (vocum) solidis adlisa locis rejecta sonorem Reddit,

    echoed, Lucr. 4, 570.—
    b.
    Of living objects, to drive back, chase back, force back, repel (so in gen. not found in class. prose authors):

    hominem,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 19:

    aliquem,

    id. Merc. 5, 2, 69:

    in bubilem reicere (boves),

    id. Pers. 2, 5, 18:

    pascentes a flumine capellas,

    Verg. E. 3, 96:

    in postremam aciem,

    to place in the rear, Liv. 8, 8.—
    (β).
    Reicere se, to throw or cast one ' s self back or again; or, in gen., to throw or fling one ' s self anywhere:

    tum illa Rejecit se in eum,

    flung herself into his arms, Ter. And. 1, 1, 109:

    se in gremium tuom,

    Lucr. 1, 34:

    se in grabatum,

    Petr. 92, 3; cf.:

    in cubile rejectus est,

    id. 103, 5; cf.:

    fatigata membra rejecit,

    leaned back, Curt. 10, 5, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to force back, beat back, repel, repulse the enemy (cf.:

    repello, reprimo, refuto): eos, qui eruptionem fecerant, in urbem reiciebant,

    Caes. B. C. 2, 2 fin.:

    reliqui in oppidum rejecti sunt,

    id. B. G. 2, 33; 1, 24 fin.:

    Tusci rejecti armis,

    Verg. A. 11, 630:

    ab Antiocheā hostem,

    Cic. Fam. 2, 10, 2; cf.:

    praesidia adversariorum Calydone,

    Caes. B. C. 3, 35 (where, however, as id. ib. 3, 46, the MSS. vacillate between rejecti and dejecti; v. Oud. N. cr.).—
    2.
    Nautical t. t.: reici, to be driven back by a storm (while deferri or deici signifies to be cast away, and eici to be thrown on the shore, stranded; v. Liv. 44, 19, 2 Drak.): naves tempestate rejectas eodem, unde erant profectae, revertisse, Caes. B. G. 5, 5; so,

    naves,

    id. ib. 5, 23:

    a Leucopetrā profectus... rejectus sum austro vehementi ad eandem Leucopetram,

    Cic. Att. 16, 7, 1; cf. id. Phil. 1, 3, 7; id. Caecin. 30, 88:

    sin reflantibus ventis reiciemur,

    id. Tusc. 1, 49, 119; id. Att. 3, 8, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to cast off, remove, repel, reject:

    abs te socordiam omnem reice,

    Plaut. As. 2, 1, 6: abs te religionem, Att. ap. Varr. L. L. 7, § 65 Müll. (Trag. Rel. v. 430 Rib.):

    quam ut a nobis ratio verissima longe reiciat,

    Lucr. 6, 81:

    (hanc proscriptionem) nisi hoc judicio a vobis reicitis et aspernamini,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153:

    ab his reicientur plagae balistarum,

    Vitr. 10, 20:

    foedum contactum a casto corpore,

    Plin. Ep. 4, 11, 9; Ter. Phorm. prol. 18:

    ferrum et audaciam,

    Cic. Mur. 37, 79; cf.

    ictus,

    Stat. Th. 6, 770; and:

    minas Hannibalis retrorsum,

    Hor. C. 4, 8, 16:

    (in Verrinis) facilius quod reici quam quod adici possit invenient,

    Quint. 6, 3, 5.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to reject contemptuously; to refuse, scorn, disdain, despise; esp. of a lover, etc.:

    forsitan nos reiciat,

    Ter. Phorm. 4, 5, 5:

    petentem,

    Ov. M. 9, 512:

    Lydiam,

    Hor. C. 3, 9, 20:

    Socratem omnem istam disputationem rejecisse et tantum de vitā et moribus solitum esse quaerere,

    Cic. Rep. 1, 10, 16:

    refutetur ac reiciatur ille clamor,

    id. Tusc. 2, 23, 55:

    qui Ennii Medeam spernat aut reiciat,

    id. Fin. 1, 2, 4;

    of an appeal to the Senate: quae cum rejecta relatio esset,

    Liv. 2, 31, 9:

    recens dolor consolationes reicit ac refugit,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    ad bona deligenda et reicienda contraria,

    Cic. Leg. 1, 23, 60; cf.

    (vulgares reïce taedas, deligere),

    Ov. M. 14, 677:

    rejectā praedā,

    Hor. S. 2, 3, 68:

    condiciones, Auct. B. Alex. 39: rejecit dona nocentium,

    Hor. C. 4, 9, 42.—
    b.
    In jurid. lang.: judices reicere, to set aside, challenge peremptorily, reject the judges appointed by lot:

    cum ex CXXV. judicibus quinque et LXX. reus reiceret,

    Cic. Planc. 17, 41; 15, 36; id. Att. 1, 16, 3; id. Verr. 2, 1, 7, § 18; 2, 3, 11, § 28; 2, 3, 13, § 32; 2, 3, 59, § 146; id. Vatin. 11, 27; Plin. Pan. 36, 4.—
    c.
    In the philosoph. lang. of the Stoics: reicienda and rejecta (as a transl. of the Gr. apoproêgmena), rejectable things, i. e. evils to be rejected, Cic. Fin. 5, 26, 78; 3, 16, 52; id. Ac. 1, 10, 37; cf. rejectaneus.—
    2.
    With a designation of the term. ad quem, to refer to, make over to, remand to:

    ad ipsam te epistulam reicio,

    Cic. Att. 9, 13, 8:

    in hunc gregem vos Sullam reicietis?

    id. Sull. 28, 77 (with transferre).—
    b.
    Publicists' t. t.: reicere aliquid or aliquem ad senatum (consules, populum, pontifices, etc.), to refer a matter, or the one whom it concerns, from one ' s self to some other officer or authorized body (esp. freq. in Liv.; v. the passages in Liv. 2, 22, 5 Drak.):

    totam rem ad Pompeium,

    Caes. B. C. 3, 17:

    senatus a se rem ad populum rejecit,

    Liv. 2, 27, 5; cf.:

    ab tribunis ad senatum res est rejecta,

    id. 40, 29; and:

    rem ad senatum,

    id. 5, 22, 1:

    aliquid ad pontificum collegium,

    id. 41, 16; so, rem ad pontifices, Ver. Flac. ap. Gell. 5, 17, 2:

    rem ad Hannibalem,

    Liv. 21, 31; id. 2, 28:

    tu hoc animo esse debes, ut nihil huc reicias,

    Cic. Fam. 10, 16, 2.—Of personal objects:

    legati ab senatu rejecti ad populum, deos rogaverunt, etc.,

    Liv. 7, 20; so id. 8, 1; 9, 43; 24, 2; 39, 3.— Absol.:

    tribuni appellati ad senatum rejecerunt,

    Liv. 27, 8; 42, 32 fin.
    c.
    With respect to time, to put off to a later period, to defer, postpone (Ciceronian):

    a Kal. Febr. legationes in Idus Febr. reiciebantur,

    Cic. Q. Fr. 2, 3, 1:

    reliqua in mensem Januarium,

    id. ib. 2, 1, 3:

    repente abs te in mensem Quintilem rejecti sumus,

    id. Att. 1, 4, 1.—
    * d.
    Reicere se aliquo, to fling one ' s self on a thing, i. e. apply one ' s self to it (very rare): crede mihi, Caesarem... maximum beneficium te sibi dedisse judicaturum, si huc te reicis, Balb. ap. Cic. Att. 8, 15, A, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > reicio

  • 5 exuō

        exuō uī, ūtus, ere    [4 AV-], to draw out, take off, pull off, put off: pharetram umero, O.: iugum, shake off, L.: caestūs, V.— To unclothe, divest, free, put forth: pellibus membra, H.: ossa lacertosque, bares, V.: ex his te laqueis: se iugo, L.: unum exuta pedem vinclis, V.: cornua exuitur, O. — To strip, despoil, deprive: copiae armis exutae, Cs.: se agro paterno, L.—Fig., to lay aside, cast off, divest oneself of, put away: humanitatem: silvestrem animum, V.: mores antiquos, L.: tristitiam, Ta.: ius fasque, Ta.: hac (pinu) hominem, i. e. turn into a pine, O.: ex animo exui non potest, esse deos: Lepidum, get rid of, Ta.
    * * *
    exuere, exui, exutus V
    pull off; undress, take off; strip, deprive of; lay aside, cast off

    Latin-English dictionary > exuō

  • 6 abiciō (a usu. long by position) or abiiciō

       abiciō (a usu. long by position) or abiiciō iēcī, iectus, ere    [ab + iacio], to throw from one, cast away, throw away, throw down: abiecit hastas, has given up the fight: in proelio... scutum: arma, Cs.: se ad pedes: ego me plurimis pro te supplicem abieci, to many in your behalf: vastificam beluam, dash to the earth: se abiecit exanimatus, he threw himself down as if lifeless: si te uret sarcina, abicito, throw it away, H.; of weapons, to discharge, cast, throw, fling: priusquam telum abici possit (al. adici), Cs.: tragulam intra munitionem, Cs. — Fig., to cast off, throw away, give up: (psaltria) aliquo abiciendast, must be got rid of, T.: salutem pro aliquo.—In partic., to throw off, cast aside, give up, abandon: consilium belli faciendi: petitionem, to resign one's candidacy: abicio legem, I reject the technical defence: abiectis nugis, nonsense apart, H.—To cast down, degrade, humble, lower: suas cogitationes in rem tam humilem: hic annus senatūs auctoritatem abiecit. — With se, to give up in despair: abiiciunt se atque ita adflicti et exanimati iacent.—To throw away, sell for a trifle, sell cheap: agros abiciet moecha, ut ornatum paret, Ph.

    Latin-English dictionary > abiciō (a usu. long by position) or abiiciō

  • 7 prōiciō

        prōiciō iēcī, iectus, ere    [pro+iacio], to throw forth, cast before, throw out, throw down, throw: Tu (canis) Proiectum odoraris cibum, thrown to you, H.: aquilam intra vallum, Cs.: infantem provectum in mare proiecerunt, carried out to sea and threw overboard, L.: geminos cestūs in medium, V.— To throw away, cast out, cast off, let go, abandon: omnibus proiectis fugae consilium capere, Cs.: tela manu, V.: tribunos insepultos, L.: qui servos proicere aurum iussit, H.— To throw forward, hold out, extend: hastam, N.: scutum, hold in front, L.: proiecto pede laevo, V.: quo tectum proiceretur, was extended.—With pron reflex., to throw oneself, fall prostrate: vos ad pedes leonis: sese Caesari ad pedes, Cs.: ad genua se Marcelli, L.: se super exanimum amicum, V.: semet in flumen, Cu.— To cast out, expel, exile, banish: tantam pestem: inmeritum ab urbe, O.—Fig., to throw away, give up, yield, resign, sacrifice, reject: pro his libertatem: patriam virtutem, Cs.: ampullas et sesquipedalia verba, H.: pudorem, O.: animas, killed themselves, V.— To neglect, desert, abandon: pati fortunam paratos proiecit ille, Cs. — To throw, hurry, precipitate: in miserias proiectus sum, S.: in aperta pericula civīs, V.: vitam suam in periculum: se in hoc iudicium, thrust themselves: monent, ne me proiciam, act precipitately: in muliebrīs se fletūs, abandon themselves to, L.; cf. quae libido non se proripiet ac proiciet occultatione propositā, i. e. run riot.—To put off, delay: ultra quinquennium proici, Ta.
    * * *
    proicere, projeci, projectus V TRANS
    throw down, throw out; abandon; throw away

    Latin-English dictionary > prōiciō

  • 8 remitto

    rĕ-mitto, mīsi, missum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to let go back, send back, despatch back, drive back, cause to return (class. and very freq.; cf. reddo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Al. Redde mihi illam (filiam)... Non remissura es mihi illam?... non remittes? Me. Non remittam! Plaut. Cist. 2, 1, 29 sq.:

    a legione omnes remissi sunt domum Thebis,

    id. Ep. 2, 2, 22:

    aliquem domum,

    Caes. B. G. 1, 43 fin.; 4, 21; 7, 4 fin.; id. B. C. 3, 27 fin.:

    mulieres Romam,

    Cic. Att. 7, 23, 2:

    paucos in regnum,

    Caes. B. C. 2, 44:

    Fabium cum legione in sua hiberna,

    id. B. G. 5, 53:

    partem legionum in sua castra,

    id. B. C. 3, 97:

    ad parentes aliquem nuntium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 15:

    aliquem ad aliquem,

    id. Cas. 2, 8, 1; Cic. Fam. 16, 5, 1; Caes. B. C. 1, 24; 26:

    obsides alicui,

    id. B. G. 3, 8 fin.; Lucil. ap. Lact. 5, 14:

    is argentum huc remisit,

    Plaut. As. 2, 2, 69:

    librum tibi remisi,

    Cic. Att. 9, 9, 2: pila intercepta, to cast or hurl back, Caes. B. G. 2, 27; so,

    tractum de corpore telum,

    Ov. M. 5, 95:

    epistulam ad aliquem,

    Plaut. Truc. 2, 4, 43:

    litteras Caesari,

    Caes. B. G. 5, 47; cf.:

    scripta ad eum mandata per eos,

    id. B. C. 1, 10:

    naves ad aliquem,

    id. B. G. 5, 23; so,

    naves,

    id. B. C. 1, 27:

    obsides,

    id. B. G. 3, 8; 3, 29:

    nonne vides etiam, quantā vi tigna trabesque Respuat umor aquae?.. Tam cupide sursum revomit magis atque remittit,

    drives back, Lucr. 2, 199; so,

    aquas longe (cautes),

    Sen. Hippol. 583:

    calces (equi),

    i. e. kick out behind, Nep. Eum. 5, 5.—
    b.
    To send forth from itself, give out, yield:

    ut melius muriā, quam testa marina remittit,

    gives forth, yields, Hor. S. 2, 8, 53:

    muriam,

    Col. 12, 9 init.:

    minimum seri,

    id. 12, 13:

    umorem (humus),

    id. 12, 15 init.:

    aeruginem (vasa aenea),

    id. 12, 20, 2:

    nec umenti sensit tellure remitti (nebulas),

    Ov. M. 1, 604:

    umorem ex se ipsa remittit,

    Verg. G. 2, 218:

    quod baca remisit olivae,

    Hor. S. 2, 4, 69:

    sanguinem e pulmone,

    Ov. P. 1, 3, 19.—
    2.
    In partic.
    a.
    To let go back, to loosen, slacken, relax any thing strained, bound, rigid, etc. (syn. relaxo;

    opp. intendo, adduco): in agro ambulanti ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum suum recidisse,

    Cic. Div. 1, 54, 123; cf.:

    habenas vel adducere vel remittere,

    id. Lael. 13, 45:

    frena,

    Ov. M. 2, 191 (opp. retinere);

    6, 228: lora,

    id. ib. 2, 200; id. Am. 3, 2, 14; cf.:

    vela pennarum,

    Lucr. 6, 743:

    ira contractis, hilaritas remissis (superciliis) ostenditur,

    Quint. 11, 3, 79:

    quattuor remissis (digitis) magis quam tensis,

    id. 11, 3, 99:

    digitis,

    Ov. H. 19, 197:

    remissis,

    id. M. 4, 229: junctasque manus remisit;

    vinclis remissis, etc.,

    i. e. to loose, id. ib. 9, 314 sq.:

    digitum contrahens ac remittens,

    Plin. 11, 26, 32, § 94: bracchia, i. e. to let sink or fall down, Verg. G. 1, 202: remissas manus, sinking or failing, Vulg. Heb. 12, 12:

    frigore mella Cogit hiems eademque calor liquefacta remittit,

    dissolves again, melts, Verg. G. 4, 36; cf.:

    cum se purpureo vere remittit humus,

    opens again, thaws, Tib. 3, 5, 4:

    vere remissus ager,

    Ov. F. 4, 126. —
    b.
    To leave behind, produce:

    veluti tractata notam labemque remittunt Atramenta,

    Hor. Ep. 2, 1, 235.—
    c.
    Jurid. t. t.: remittere nuntium or repudium, to send a bill of divorce, to dissolve a marriage or betrothal; v. nuntius and repudium.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to send back, give back, return, restore, dismiss, remove, etc.:

    (specula) simulacra remittunt,

    Lucr. 4, 337 Lachm.:

    vocem late nemora alta remittunt,

    Verg. A. 12, 929; cf.:

    totidemque remisit Verba locus,

    Ov. M. 3, 500:

    chorda sonum... remittit acutum (with reddere),

    Hor. A. P. 349:

    vos me imperatoris nomine appellavistis: cujus si vos paenitet, vestrum vobis beneficium remitto, mihi meum restituite nomen,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    quin etiam ipsis (imperium) remittere,

    id. B. G. 7, 20: integram causam ad senatum remittit, refers, Tac. A. 3, 10:

    a quibus appellatum erit, si forte ad eosdem remittemur,

    Quint. 11, 1, 76; 12, 10, 21:

    veniam,

    to return, repay, Verg. A. 4, 436:

    quae nisi respuis ex animo longeque remittis,

    Lucr. 6, 68; cf.:

    opinionem animo,

    to dismiss, reject, cast off, Cic. Clu. 2, 6:

    si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,

    resign it, id. Sull. 30, 84:

    utramque provinciam remitto, exercitum depono,

    id. Phil. 8, 8, 25:

    Galliam togatam,

    id. ib. 8, 9, 27.—
    2.
    In partic.
    a.
    (Acc. to I A. 2. a.) To slacken, relax, relieve, release, abate, remit (freq. and class.):

    omnes sonorum tum intendens tum remittens persequetur gradus,

    Cic. Or. 18, 59; cf.:

    (sonorum vis) tum remittit animos, tum contrahit,

    id. Leg. 2, 15, 38: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed quibus relaxem ac remittam, relieve, recreate, refresh, id. Fragm. ap. Non. 383, 23:

    ut requiescerem curamque animi remitterem,

    id. Verr. 2, 4, 61, § 137:

    animum per dies festos licentius,

    Liv. 27, 31; and in a like sense with se, Nep. Alcib. 1 fin.;

    and mid.: mirum est, ut opusculis animus intendatur remittaturque,

    Plin. Ep. 7, 9, 13:

    animos a contentione pugnae,

    Liv. 5, 41:

    animos a certamine,

    id. 9, 12:

    animos a religione,

    id. 5, 25; cf.:

    nihil apud milites remittitur a summo certamine,

    id. 6, 24, 10:

    superioris temporis contentionem,

    Caes. B. C. 2, 14 fin.; cf. Cic. Brut. 55, 202:

    diligentiam in perdiscendo ac memoriam,

    Caes. B. G. 6, 14; cf.:

    curam et diligentiam remittunt,

    id. B. C. 2, 13:

    summum illud suum studium remisit,

    Cic. Brut. 93, 320:

    ea studia remissa temporibus revocavi,

    id. Tusc. 1, 1, 1:

    belli opera,

    Liv. 30, 3:

    bellum,

    id. 30, 23:

    pugnam,

    Sall. J. 60, 3 al.:

    urguent tamen et nihil remittunt,

    Cic. Fin. 4, 28, 77: equites petere ut sibi laxaret aliquid laboris;

    quibus ille, ne nihil remissum dicatis, remitto, etc.,

    Liv. 9, 16:

    cottidie aliquid iracundiae remittebat,

    Cic. Phil. 8, 6, 19; cf. id. Att. 10, 4, 2:

    aliquid de suo,

    id. Rab. Post. 11, 31:

    horam de meis legitimis horis,

    id. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    aliquid de severitate cogendi,

    id. Phil. 1, 5, 12; 13, 17, 36:

    nihil de saevitiā,

    Tac. A. 6, 25 al.; cf. Caes. B. C. 3, 17:

    ex eo, quod ipse potest in dicendo, aliquantum remittet,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    aliquid ex pristinā virtute,

    Caes. B. C. 3, 28:

    aliquid ex curā verborum,

    Quint. 10, 7, 22; 7, 1, 22.—With ellipsis of aliquid, etc.:

    illum viris fortissimis remittere de summā non potuisse, te mulieri deterrimae recte remississe, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 35, § 82; Liv. 4, 43, 11:

    de voluntate nihil,

    Cic. Brut. 5, 17:

    nihil e solito luxu,

    Tac. H. 3, 55:

    nihil ex arrogantiā,

    id. Agr. 27 al. — Impers.:

    tum aequo animo remittendum de celeritate existumabat,

    Caes. B. G. 5, 49.—
    (β).
    With inf., to cease, leave off, omit to do any thing (rare;

    not in Cic. or Cæs.): si cogites, remittas jam me onerare injuriis,

    Ter. And. 5, 1, 8:

    neque remittit quid ubique hostis ageret explorare,

    Sall. J. 52, 5; cf.:

    quid bellicosus Cantaber cogitet, remittas Quaerere,

    Hor. C. 2, 11, 3.—
    (γ).
    With se, or mid., to relax, abate:

    ubi dolor et inflammatio se remiserunt,

    Cels. 4, 24 fin.; cf.:

    cum se furor ille remisit,

    Ov. H. 4, 51:

    quae (febres) certum habent circuitum et ex toto remittuntur,

    Cels. 3, 12; cf. under II.—
    (δ).
    Mid., to recreate one ' s self:

    eundem, cum scripsi, eundem etiam cum remittor, lego,

    Plin. Ep. 1, 16, 7; cf.:

    fas est et carmine remitti,

    id. ib. 7, 9, 9; cf.

    supra: animus remittatur,

    id. ib. 7, 9, 13.—
    (ε).
    To give free course to (opp. continere):

    animi appetitus, qui tum remitterentur, tum continerentur,

    Cic. N. D. 2, 12, 34.—
    b.
    With respect to a person, to free one from any thing; to give up, grant, forgive, yield, resign, concede, surrender, sacrifice a thing to any one (= concedere, condonare); with acc. of the offence:

    Tranioni remitte quaeso hanc noxiam causā meā,

    Plaut. Most. 5, 2, 47:

    injuriam,

    Sall. H. 3, 61, 2 Dietsch:

    quare tum cito senex ille remisit injuriam?

    Sen. Contr. 2, 11, 1:

    ut ex animo tibi volens omne delictum remittam,

    App. M. 3, p. 137, 29; so freq. in late Lat., to remit, forgive a sin or offence:

    peccata,

    Vulg. Matt. 9, 2:

    blasphemia,

    id. ib. 12, 31:

    cogitationem,

    id. Act. 8, 22. — Freq. with acc. of the penalty:

    multam,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    poenam alicui,

    Liv. 40, 10, 9: ipso remittente Verginio ultimam poenam, id. 3, 59, 10; 8, 35, 1:

    omnia tibi ista concedam et remittam,

    Cic. Verr. 2, 5, 9, § 22; cf. id. Ac. 2, 33, 106; and:

    alicui remittere atque concedere, ut, etc.,

    id. Planc. 30, 73: meam animadversionem et suppli cium... remitto tibi et condono, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    quod natura remittit, Invida jura negant,

    Ov. M. 10, 330:

    si per populum Romanum stipendium remittatur,

    Caes. B. G. 1, 44:

    pecunias, quas erant in publicum Varroni cives Romani polliciti, remittit,

    id. B. C. 2, 21; cf. Liv. 42, 53: aedes (venditas) alicui, to give up, resign a purchase, Plaut. Most. 3, 2, 111:

    tempus vobis,

    Cic. Verr. 2, 1, 11, § 30:

    ut patria tantum nobis in nostrum privatum usum, quantum ipsi superesse posset, remitteret,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    navem imperare debuisti ex foedere: remisisti in triennium: militem nullum umquam poposcisti per tot annos,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 21:

    tibi remittunt omnes istam voluptatem et eā se carere patiuntur,

    resign that pleasure to you, id. de Or. 1, 58, 246:

    ut memoriam simultatium patriae remitteret,

    sacrifice to his country, Liv. 9, 38; cf.:

    privata odia publicis utilitatibus remittere,

    Tac. A. 1, 10:

    ut sibi poenam magistri equitum remitteret (dictator),

    that he would remit for their sake, Liv. 8, 35:

    dictator consulibus in senatu magnifice conlaudatis et suarum quoque rerum illis remisso honore, dictaturā se abdicavit,

    having been resigned in their favor, id. 7, 11:

    jus ipsi remittent,

    will abandon their claim, id. 6, 18, 7.— Absol.:

    remittentibus tribunis plebis comitia per interregem sunt habita,

    withdrawing their opposition, Liv. 6, 36, 3:

    de tributo remiserunt,

    id. 5, 12, 13; cf. Tac. A. 1, 8:

    si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritumis custodiis,

    Caes. B. C. 3, 17.—
    (β).
    Poet., with inf., to allow, permit:

    sed mora damnosa est nec res dubitare remittit,

    Ov. M. 11, 376; cf.:

    (Fides) occulte saevire vetat, prodesse remittit,

    Claud. Laud. Stil. 2, 37. —
    II.
    Neutr., to decrease, abate (very rare, but class.):

    si forte ventus remisisset,

    Caes. B. C. 3, 26:

    imbres,

    Liv. 40, 33, 4:

    pestilentia,

    id. 2, 34, 6:

    cum remiserant dolores pedum,

    Cic. Brut. 34, 130; cf.:

    si remittent quippiam Philumenae dolores,

    Ter. Hec. 3, 2, 14:

    tumor remittens,

    Cels. 7, 18:

    vapor calidus primo non remittit propter levitatem,

    does not sink, Vitr. 8, 2.— Hence, rĕmissus, a, um, P. a. (acc. to I. A. 2. a.), slack, loose, relaxed, languid (opp. contentus, contendere):

    membra,

    Lucr. 5, 852.
    A.
    Lit.:

    ut onera contentis corporibus facilius feruntur, remissis opprimunt,

    Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.:

    vox, ut nervi, quo remissior, hoc gravior et plenior,

    Quint. 11, 3, 42:

    ridens Venus et remisso Filius arcu,

    Hor. C. 3, 27, 67:

    ammoniacum,

    i. e. liquid, Pall. 1, 41, 2; cf.

    adeps,

    Veg. 1, 11, 4. —
    B.
    Trop., relaxed, not rigid, strict, or hard, both in a good and bad sense.
    1.
    Mild, gentle, soft, indulgent, cheerful, good-humored, gay, etc. (syn.:

    lenis, mitis, dulcis): remissior ventus,

    Caes. B. C. 3, 26:

    remissiora frigora,

    id. B. G. 5, 12 fin.:

    cantūs remissiores,

    Cic. de Or. 1, 60, 254; cf.:

    tum intentis tum remissis modis,

    Quint. 11, 3, 17:

    si me non improbissime Dolabella tractasset, dubitassem fortasse, utrum remissior essem, an summo jure contenderem,

    Cic. Att. 16, 15, 1:

    in eo sermone non remissi sumus,

    id. Fin. 3, 1, 2:

    remissus et subridens,

    Tac. Or. 11 init.:

    nisi magistratus valde lenes et remissi sint,

    Cic. Rep. 1, 43, 66:

    in ulciscendo remissior,

    id. Red. ad Quir. 7, 23:

    animus (with lenis),

    id. de Or. 2, 46, 193; cf.:

    remississimo ad otium et ad omnem comitatem animo,

    i. e. most prone, Suet. Aug. 98:

    remissus et mitis,

    Plin. Ep. 3, 14, 5:

    cum tristibus severe, cum remissis jucunde vivere,

    Cic. Cael. 6, 13; cf. Suet. Galb. 14; id. Claud. 21:

    decorus est sermo senis quietus et remissus,

    Cic. Sen. 9, 28:

    remissius genus dicendi,

    id. Sest. 54, 115:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    id. Lael. 18, 66; cf.

    affectus,

    Quint. 10, 1, 73:

    egressiones dulces et remissae,

    id. 11, 3, 164: joci, gay, merry (opp. curae graves), Ov. M. 3, 319; cf.:

    remissiores hilarioresque sermones,

    Suet. Tib. 21:

    opus,

    Ov. Tr. 2, 547. —
    2.
    Slack, negligent, remiss (syn. languidus):

    esse remisso ac languido animo,

    Caes. B. C. 1, 21; cf.:

    nostris languentibus atque animo remissis,

    id. ib. 2, 14: dolus Numidarum [p. 1563] nihil languidi neque remissi patiebatur, i. e. no negligence, Sall. J. 53, 6; 88, 2:

    in labore,

    Nep. Iphic. 3, 1:

    oderunt agilem gnavumque remissi,

    Hor. Ep. 1, 18, 90:

    remissior in petendo,

    Cic. Mur. 26, 52:

    vita remissior,

    Suet. Tib. 52.—
    b.
    Lower, cheaper:

    remissior aliquanto ejus fuit aestimatio quam annona,

    below the market price, Cic. Verr. 2, 3, 92, § 214. — Hence, adv.: rĕ-missē (acc. to B. 1.), gently, mildly (with leniter, urbane;

    opp. severe, graviter, vehementer, etc.),

    Cic. de Or. 3, 26, 102; id. Cael. 14, 33; Col. 1, 8, 10; Quint. 10, 2, 23; 12, 10, 71; Suet. Claud. 30.— Comp., Cic. de Or. 1, 60, 255; id. Verr. 2, 4, 34, § 76; Quint. 9, 2, 91.— Sup. is not found.

    Lewis & Short latin dictionary > remitto

  • 9 senectus

    1.
    sĕnectus, a, um, adj. [senex], aged, very old.
    I.
    Adj. (rare, and mostly anteclass.):

    senecta aetas,

    Plaut. Am. 4, 2, 12; id. Trin. 1, 2, 5; id. Aul. 2, 2, 75; id. Cas. 2, 3, 23; 2, 3, 41; id. Merc. 5, 4, 25; Lucr. 5, 886; 5, 896; Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 11, 165:

    membris exire senectis,

    Lucr. 3, 772: corpus, Sall. ap. Prisc. p. 869 (H. 4, 63 Dietsch): aetas, id. ap. Serv. Verg. A. 11, 165 (H. inc. lib. 115 Dietsch).—
    II.
    Subst.: sĕ-necta, ae, f., old age, extreme age, senility (freq., though mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.; cf. 2. senectus).
    A.
    In abstr.: prospiciendum ergo in senectā: nunc adulescentia est, Lucil. ap. Non. 492, 23; Enn. ap. Cic. Or. 55, 184 (Trag. v. 393 Vahl.; v. Vahl. N. cr. ad h. 1.); Plaut. Most. 1, 3, 60 (opp. aetatula); id. Trin. 2, 3, 7; id. Mil. 3, 1, 29; * Ter. Ad. 5, 8, 31; Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25; Lucr. 4, 1256; Liv. 2, 40, 6; 6, 8, 2; 24, 4, 2; 28, 16, 12; 38, 53, 9; Cat. 64, 217; Tib. 1, 4, 31; 1, 8, 42; 1, 10, 40 al.; Prop. 1, 19, 17; 2, 13 (3, 5), 47; 3, 5 (4, 4), 24; 3, 19 (4, 18), 15; Verg. G. 1, 186; 3, 96; id. A. 6, 114 al.; Hor. C. 1, 31, 19; 2, 6, 6; 2, 14, 3; id. Ep. 2, 2, 211; Ov. M. 3, 347; 6, 37; 6, 500;

    6, 675 et saep. al.: in senectā,

    Varr. L. L. 5, § 5 Müll.;

    so in prose,

    Petr. 132, 10; Plin. 7, 50, 51, § 167; 8, 32, 50, § 116; 16, 27, 51, § 117 et saep.; Tac. A. 3, 23; 3, 55; 4, 41; 4, 58 fin.; 13, 33; 14, 65 al.; Suet. Aug. 79; id. Ner. 40; id. Galb. 4, 17; id. Gram. 11; Vulg. Psa. 70, 18 al.—
    B.
    In the elder Pliny, concr. ( = 2. senectus, II.), the old skin, slough of a serpent, cast off annually:

    serpentes senectam exuendo, etc.,

    Plin. 20, 23, 95, § 254; 28, 11, 48, § 174; 30, 8, 22, § 69.—
    C.
    An old man, Sil. 8, 6; cf. id. 7, 178.
    2.
    sĕnectūs, ūtis,f. [senex].
    I.
    Old age, extreme age, senility (freq. and class.; only in sing.): adulescentia (tua) senectuti dedecoramentum (fuit), senectus rei publicae flagitium, C. Gracch. ap. Isid. Orig. 2, 21, 4; cf.:

    quasi qui adulescentiam florem aetatis, senectutem occasum vitae velit definire,

    Cic. Top. 7, 32:

    ut in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectute... ut tum ad senem senex de senectute, sic, etc.,

    id. Lael. 1, 4 sq.; cf. id. Sen. 1 sqq.:

    T. Aufidius, qui vixit ad summam senectutem,

    id. Brut. 48, 179:

    cum esset summā senectute et perditā valetudine,

    id. Phil. 8, 10, 31:

    confecti homines senectute,

    id. Fin. 5, 11, 33:

    ted optestor per senectutem tuam,

    Plaut. As. 1, 1, 3:

    ibi fovebo senectutem meam,

    id. Stich. 4, 1, 62; Ter. And. 5, 3, 16; id. Ad. 5, 3, 47; id. Hec. 1, 2, 44 al.; Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25; Lucr. 1, 414; Cic. Rep. 1, 3, 4; 5, 8, 10; id. Fin. 5, 11, 32; id. de Or. 1, 60, 255 et saep.; Cat. 108, 1; Tib. 2, 2, 19; Verg. G. 3, 67; id. A. 5, 416; 6, 304; 7, 440; Ov. M. 14, 143; Luc. 1, 343; 2, 128; Stat. S. 3, 3, 156; Tac. A. 1, 4; 6, 31; 12, 40;

    14, 40: dum virent genua, Et decet, obductā solvatur fronte senectus,

    the moroseness of old age, Hor. Epod. 13, 5; cf.:

    quae vos tam foeda senectus corripuit, fregitque animos?

    Val. Fl. 6, 283.—Of style; only trop., and hence with quasi:

    cum ipsa oratio jam nostra canesceret haberetque suam quandam maturitatem et quasi senectutem,

    Cic. Brut. 2, 8:

    plena litteratae senectutis oratio,

    id. ib. 76, 265.—Of inanim. things (for vetustas; only poet. and very rare):

    vos (tabellae) cariosa senectus Rodat,

    Ov. Am. 1, 12, 29:

    vini veteris,

    Juv. 5, 34; 13, 214.— Prov.: aquilae senectus, v. aquila.—
    II.
    Transf.
    1.
    Personified, the goddess of old age, Old Age:

    tristis Senectus,

    Verg. A. 6, 275.—
    2.
    Old age, i. e. old men:

    senectus semper agens aliquid,

    Cic. Sen. 8, 26; cf. id. ib. 14, 48; cf.:

    aequari adulescentes senectae suae impatienter indoluit,

    Tac. A. 4, 17.—
    3.
    Gray hairs:

    temporibus geminis canebat sparsa senectus,

    Verg. A. 5, 416. —
    4.
    The old skin, slough, cast off yearly by serpents and other animals:

    Theophrastus auctor est, anguis modo et stelliones senectutem exuere eamque protinus devorare,

    Plin. 8, 31, 49, § 111; 9, 30, 50, § 95; 30, 7, 19, § 57; 30, 9, 23, § 81; cf. senecta, supra, II. B.

    Lewis & Short latin dictionary > senectus

  • 10 exuo

    ex-ŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [ex and root av-, to go to, put on; Zend. avaiti, go into, ao-thra, shoe; Slav. and Lith. forms, v. Fick, Vergl. Wört. p. 17; cf. ind-uo], to draw out or off, to pull or strip off, put off, divest (class.; esp. freq. since the Aug. period).
    I.
    Lit.:

    serpens exuit in spinis vestem,

    Lucr. 4, 61:

    manticam umero,

    App. M. 1, p. 110; cf.:

    pharetram umero,

    Ov. M. 2, 419:

    telum magno e vulnere,

    Stat. Th. 9, 287:

    ensem vaginā,

    id. ib. 9, 76:

    clipeum reduci,

    Ov. H. 13, 147; cf.:

    vincula sibi,

    id. M. 7, 773:

    jugum,

    to shake off, Liv. 35, 17, 8:

    alas,

    to lay aside, Verg. A. 1, 690:

    Trojanos cestus,

    id. ib. 5, 420:

    setosa duris exuere pellibus membra,

    Hor. Epod. 17, 15; cf.:

    magnos membrorum artus, magna ossa lacertosque Exuit,

    strips, bares, Verg. A. 5, 423:

    aliquem veste,

    Suet. Ner. 32:

    palmas vinclis,

    Verg. A. 2, 153:

    digitos,

    i. e. to strip of rings, Mart. 14, 109:

    mensas,

    to uncover, id. 9, 60, 7:

    si ex his te laqueis exueris,

    Cic. Verr. 2, 5, 58, § 151:

    se jugo,

    Liv. 34, 13, 9. —In a Greek construction:

    unum exuta pedem vinclis,

    Verg. A. 4, 518:

    cornua exuitur,

    Ov. M. 9, 52.— Absol.:

    si non saltas, exue igitur (sc. pallam),

    Plaut. Men. 1, 3, 16. —
    B.
    Transf., in gen., to strip, despoil, deprive of any thing:

    hostium copiis fusis armisque exutis,

    i. e. to be forced to throw off their arms and to flee, Caes. B. G. 3, 6, 3:

    hostem armis,

    id. ib. 5, 51 fin.; Sall. J. 88, 3; Liv. 22, 21, 4:

    exuti prope omnes armis diffugere,

    id. 21, 61, 9; 34, 28, 11; Verg. A. 11, 395:

    impedimentis,

    Caes. B. G. 7, 14, 8; 7, 42, 5:

    castris,

    Liv. 31, 42, 7; 41, 3, 10; 41, 12, 5; Vell. 1, 9, 4:

    sedibus,

    Tac. A. 13, 39:

    aliquem avitis bonis,

    id. ib. 14, 31; cf.:

    aliquem patrimonio,

    Suet. Gramm. 11:

    montes,

    to strip, lay bare, Stat. S. 4, 3, 50:

    se agro paterno avitoque,

    Liv. 2, 23, 6: exuto Lepido, interfecto Antonio, stripped bare, i. e. without legions, without arms, etc., Tac. A. 1, 2.—
    II.
    Trop., to lay aside, cast off, divest one's self of any thing:

    humanitatem,

    Cic. Lig. 5, 14; cf. id. Att. 13, 2, 1:

    sapientia vanitatem exuit mentibus,

    Sen. Ep. 90 med.:

    mentitum colorem,

    Quint. 12, 10, 76:

    silvestrem animum,

    Verg. G. 2, 51:

    vultus severos,

    Ov. Am. 3, 4, 43:

    feritatem,

    id. F. 3, 281:

    mores antiquos,

    Liv. 27, 8, 6:

    virtutes,

    Tac. A. 1, 75:

    fidem,

    id. ib. 12, 14:

    amicitiam,

    id. ib. 1, 8:

    tristitiam et arrogantiam et avaritiam,

    id. Agr. 9:

    jus fasque,

    id. H. 3, 5:

    promissa,

    to break one's word, id. A. 13, 44:

    pacta,

    id. ib. 6, 43:

    patriam,

    id. H. 5, 5 et saep.:

    hominem exuens ex homine,

    Cic. Fin. 5, 12, 35:

    magistrum,

    Tac. A. 14, 52 fin.
    * (β).
    With a subjectclause:

    mihi quidem ex animo exui non potest, esse deos,

    Cic. N. D. 3, 3, 7.—
    B.
    Transf., to make void of, to free from:

    se omnibus vitiis,

    Sen. Ep. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > exuo

  • 11 decutio

    1.
    dē-cŭtĭo, cussi, cussum, 3, v. a. [quatio], to shake off, strike or beat off, cast off (not freq. till after the Aug. per.; not in Caes. or Cic.).
    I.
    Lit.:

    decussa Cydonia ramo,

    Prop. 3, 13 (4, 12), 27:

    lilia,

    Ov. F. 2, 707:

    summa papaverum capita baculo,

    Liv. 1, 54:

    olivas,

    Plin. 15, 3, 3, § 11:

    mella foliis,

    Verg. G. 1, 131: honorem ( poet. for frondem) silvis, id. ib. 2, 404:

    rorem,

    id. ib. 4, 12:

    uncum mento fixum,

    Prop. 4, 1, 141 (5, 1, 141 M.):

    Victoria fulmine icta decussaque,

    struck down, Liv. 26, 23; cf. id. 25, 7:

    pinnas muri,

    id. 40, 45; 44, 8; cf.:

    partem muri arietibus,

    id. 32, 17:

    muros ariete,

    id. 33, 17:

    nidos avium sagittis,

    Plin. 10, 33, 50, § 97: collem decusso Labieni praesidio celeriter occupaverunt, dislodged, Auct. B. Afr. 50 fin.; cf.:

    decussus Capitolio,

    Val. Max. 1, 4, 2.—In comic lang.:

    ex armario argenti tantum, quantum, etc.,

    to shake out, Plaut. Epid. 2, 3, 4.—
    II.
    Trop.: cetera aetate [p. 525] jam sunt decussa, shaken off, thrown aside, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13, 1 (al. decursa):

    ad id non accedes, ex quo tibi aliquid decuti doles,

    wrested, Sen. Cons. ad Marc. 18 8 fin.
    2.
    dēcŭtĭo, ire, 4, v. a. [de-cutis], to deprive of skin, to flay, Tert. ad Nat. 1, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > decutio

  • 12 moventer

    mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2 ( sync., mōstis for movistis, Mart. 3, 67, 1;

    mōrunt for moverunt,

    Sil. 14, 141), v. a. and n. [Sanscr. mīv, set in motion; Gr. ameibô, change; cf.: momentum, mutare].
    I.
    Act., to move, stir, set in motion; to shake, disturb, remove, etc. (syn.: cieo, agito, ago, molior).
    A.
    Lit.:

    movit et ad certos nescia membra modos,

    Tib. 1, 7, 38:

    ut festis matrona moveri jussa diebus,

    to dance, Hor. A. P. 232: moveri Cyclopa, to represent a Cyclop by dancing (gesticulating), id. Ep. 2, 2, 125:

    et fila sonantia movit,

    struck, Ov. M. 10, 89:

    citharam cum voce,

    id. ib. 5, 112:

    tympana,

    id. H. 4, 48; to disturb:

    novis Helicona cantibus,

    Manil. Astron. 1, 4:

    signum movere loco,

    to move from the place, Cic. Div. 1, 35, 77:

    os,

    Cels. 8, 2:

    gradum,

    i. e. to go forward, advance, Sen. Thyest. 420: se, to move or bestir one's self:

    move ocius te,

    Ter. And. 4, 3, 16:

    praecepit eis, ne se ex eo loco moverent,

    not to stir from the spot, Liv. 34, 20; Caes. B. G. 3, 15: castra, to break up, remove:

    postero die castra ex eo loco movent,

    Caes. B. G. 1, 15;

    ellipt. without castra: postquam ille Canusio moverat,

    Cic. Att. 9, 1, 1:

    movisse a Samo Romanos audivit,

    Liv. 37, 28, 4.— Pass. reflex.:

    priusquam hostes moverentur,

    Liv. 37, 19, 18:

    hostem statu,

    to drive from his position, dislodge, id. 30, 18:

    aliquem possessione,

    Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    heredes,

    to eject, id. Off. 3, 19, 76:

    tribu centurionem,

    to turn out, expel, id. de Or. 2, 67, 272; so,

    aliquem de senatu,

    id. Clu. 43, 122;

    the same also without senatu,

    Hor. S. 1, 6, 20:

    senatorio loco,

    to degrade, Liv. 39, 42, 6:

    ex agro,

    Cic. Fam. 13, 5, 2:

    move abs te moram,

    remove, cast off, Plaut. Capt. 4, 2, 10:

    consulem de sententiā,

    to cause to recede, to dissuade, Liv. 3, 21:

    litteram,

    to take away, Cic. Fin. 3, 22, 74.—Prov.:

    omnis terras, omnia maria movere,

    to turn the world upside down, Cic. Att. 8, 11, 2.—
    2.
    Transf.
    a.
    To excite, occasion, cause, promote, produce; to begin, commence, undertake:

    exercitatione sudor movetur,

    is promoted, produced, Cels. 2, 17:

    alvum,

    Cato, R. R. 115:

    dolorem,

    id. ib. 7, 4:

    lacrimas,

    to cause, Quint. 6, 1, 26:

    fletum populo,

    Cic. de Or. 1, 53, 228:

    risum,

    id. ib. 2, 62, 281:

    alicui exspectationem,

    id. Att. 2, 14, 1:

    indignationem,

    Liv. 4, 50, 1:

    misericordiam,

    Cic. de Or. 2, 69, 278:

    suspicionem,

    id. Part. 33, 114:

    ego istaec moveo, aut curo?

    begin, commence, Ter. And. 5, 4, 18:

    bellum,

    Cic. Off. 1, 11, 37; Liv. 23, 48, 6:

    jam pugna se moverat,

    was going on, Curt. 8, 14, 6:

    cantūs,

    Verg. A. 10, 163:

    tantum decus,

    begin, Manil. Astron. 1, 42; cf. Verg. A. 7, 45:

    nominis controversiam,

    to begin, Tac. Dial. 25 init.; cf. Cels. 3, 3, § 25; Dig. 37, 10, 4:

    litem,

    ib. 4, 3, 33:

    actionem,

    ib. 19, 1, 10:

    mentionem rei,

    to make mention, Liv. 28, 11, 9:

    sacra,

    Val. Fl. 3, 540:

    movere ac moliri aliquid,

    to undertake any thing that excites disturbance, Liv. 23, 39:

    ne quid moveretur,

    id. 35, 13.—
    b.
    To shake, to cause to waver, to alter:

    alicujus sententiam,

    to change, cause to waver, Cic. Att. 7, 3, 6:

    sententiam regis,

    Liv. 35, 42, 6.—
    c.
    To present, offer an oblation:

    ferctum Jovi moveto,

    Cato, R. R. 134.—
    d.
    To disturb, concern, trouble, torment one:

    men moveat cimex Pantilius?

    Hor. S. 1, 10, 78:

    Armeniosne movet, Romana potentia cujus Sit ducis?

    Luc. 7, 282; cf. Val. Fl. 7, 131. intoleranda vis aestūs omnium ferme corpora movit, Liv. 25, 26:

    strepitu fora vestra,

    Juv. 2, 52.—
    e.
    Of plants, to put forth:

    si se gemmae nondum moveant,

    do not yet appear, Col. 11, 2, 26: de palmite gemma movetur, [p. 1169] is produced, Ov. Tr. 3, 12, 13.—
    f.
    To exert, exercise:

    inter principia condendi hujus operis, movisse numen ad indicandam tanti imperii molem traditur deos,

    Liv. 1, 55, 3 (cf.:

    se movere, I. A. supra): artis opem,

    Ov. F. 6, 760.—
    g.
    = mutare, to change, transform:

    quorum Forma semel mota est,

    Ov. M. 8, 729:

    nihil motum antiquo probabile est,

    Liv. 34, 54, 8.—
    h.
    In mal. part., Plaut. Am. 4, 1, 43.—
    B.
    Trop., to move, affect, excite, inspire:

    ut pulcritudo corporis movet oculos et delectat,

    charms, Cic. Off. 1, 28, 98:

    quae me causae moverint,

    id. Att. 11, 5, 1:

    fere fit, quibus quisque in locis miles inveteravit, uti multum earum regionum consuetudine moveatur,

    is much affected, influenced, Caes. B. C. 1, 44:

    aliquem ad bellum,

    to stir up, excite, Liv. 35, 12, 5:

    movet feroci juveni animum conploratio sororis,

    stirs his anger, id. 1, 26, 3; cf. id. 21, 38, 3; 23, 31, 11:

    numina Dianae,

    to irritate, provoke, Hor. Epod. 17, 3:

    multa movens animo,

    to revolve, ponder, meditate, Verg. A. 3, 34:

    moverat plebem oratio consulis,

    had stirred, made an impression on, Liv. 3, 20:

    judicum animos,

    Quint. 6, 2, 1:

    acutule moveri,

    keenly affected, Aug. Conf. 3, 7: neque illud me movet, quod, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 2:

    affectus,

    Quint. 6, 1, 7:

    moveor etiam ipsius loci insolentiā,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    nil moveor lacrimis,

    Prop. 3, 23, 25 (4, 25, 5):

    absiste moveri,

    be not disturbed, Verg. A. 6, 399:

    quos sectis Bellona lacertis Saeva movet,

    inspires, Luc. 1, 565 (al. monet):

    ut captatori moveat fastidia,

    excites nausea in, Juv. 10, 202.—
    II.
    Neutr., to move itself, move (very rare):

    terra dies duodequadraginta movit,

    an earthquake, Liv. 35, 40, 7; 40, 59, 7.—In pass.:

    reptile quod movetur,

    which moves itself, Vulg. Gen. 1, 26 saep.—Hence,
    A.
    mŏvens, entis, P. a., movable (class.): ex eā praedā, quae rerum moventium sit, movable things (as clothes, arms, furniture), Liv. 5, 25, 6:

    voluptas,

    that consists in motion, Cic. Fin. 2, 10, 31:

    furtum rerum moventium,

    Gell. 11, 18, 13.— Plur. subst.:

    quaedam quasi moventia,

    motives, Cic. Tusc. 5, 24, 68.—Hence, adv.: mŏventer, movingly, affectingly (late Lat.), Schol. Bob. ad Cic. Mil. 7, n. 4.—
    B.
    mōtus, a, um, P. a., moved, affected, disturbed ( poet. and in post-class. prose):

    Ithaci digressu mota Calypso,

    Prop. 1, 15, 9:

    dictis,

    Ov. Tr. 4, 10, 23:

    precibus,

    Curt. 6, 5, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > moventer

  • 13 moveo

    mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2 ( sync., mōstis for movistis, Mart. 3, 67, 1;

    mōrunt for moverunt,

    Sil. 14, 141), v. a. and n. [Sanscr. mīv, set in motion; Gr. ameibô, change; cf.: momentum, mutare].
    I.
    Act., to move, stir, set in motion; to shake, disturb, remove, etc. (syn.: cieo, agito, ago, molior).
    A.
    Lit.:

    movit et ad certos nescia membra modos,

    Tib. 1, 7, 38:

    ut festis matrona moveri jussa diebus,

    to dance, Hor. A. P. 232: moveri Cyclopa, to represent a Cyclop by dancing (gesticulating), id. Ep. 2, 2, 125:

    et fila sonantia movit,

    struck, Ov. M. 10, 89:

    citharam cum voce,

    id. ib. 5, 112:

    tympana,

    id. H. 4, 48; to disturb:

    novis Helicona cantibus,

    Manil. Astron. 1, 4:

    signum movere loco,

    to move from the place, Cic. Div. 1, 35, 77:

    os,

    Cels. 8, 2:

    gradum,

    i. e. to go forward, advance, Sen. Thyest. 420: se, to move or bestir one's self:

    move ocius te,

    Ter. And. 4, 3, 16:

    praecepit eis, ne se ex eo loco moverent,

    not to stir from the spot, Liv. 34, 20; Caes. B. G. 3, 15: castra, to break up, remove:

    postero die castra ex eo loco movent,

    Caes. B. G. 1, 15;

    ellipt. without castra: postquam ille Canusio moverat,

    Cic. Att. 9, 1, 1:

    movisse a Samo Romanos audivit,

    Liv. 37, 28, 4.— Pass. reflex.:

    priusquam hostes moverentur,

    Liv. 37, 19, 18:

    hostem statu,

    to drive from his position, dislodge, id. 30, 18:

    aliquem possessione,

    Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    heredes,

    to eject, id. Off. 3, 19, 76:

    tribu centurionem,

    to turn out, expel, id. de Or. 2, 67, 272; so,

    aliquem de senatu,

    id. Clu. 43, 122;

    the same also without senatu,

    Hor. S. 1, 6, 20:

    senatorio loco,

    to degrade, Liv. 39, 42, 6:

    ex agro,

    Cic. Fam. 13, 5, 2:

    move abs te moram,

    remove, cast off, Plaut. Capt. 4, 2, 10:

    consulem de sententiā,

    to cause to recede, to dissuade, Liv. 3, 21:

    litteram,

    to take away, Cic. Fin. 3, 22, 74.—Prov.:

    omnis terras, omnia maria movere,

    to turn the world upside down, Cic. Att. 8, 11, 2.—
    2.
    Transf.
    a.
    To excite, occasion, cause, promote, produce; to begin, commence, undertake:

    exercitatione sudor movetur,

    is promoted, produced, Cels. 2, 17:

    alvum,

    Cato, R. R. 115:

    dolorem,

    id. ib. 7, 4:

    lacrimas,

    to cause, Quint. 6, 1, 26:

    fletum populo,

    Cic. de Or. 1, 53, 228:

    risum,

    id. ib. 2, 62, 281:

    alicui exspectationem,

    id. Att. 2, 14, 1:

    indignationem,

    Liv. 4, 50, 1:

    misericordiam,

    Cic. de Or. 2, 69, 278:

    suspicionem,

    id. Part. 33, 114:

    ego istaec moveo, aut curo?

    begin, commence, Ter. And. 5, 4, 18:

    bellum,

    Cic. Off. 1, 11, 37; Liv. 23, 48, 6:

    jam pugna se moverat,

    was going on, Curt. 8, 14, 6:

    cantūs,

    Verg. A. 10, 163:

    tantum decus,

    begin, Manil. Astron. 1, 42; cf. Verg. A. 7, 45:

    nominis controversiam,

    to begin, Tac. Dial. 25 init.; cf. Cels. 3, 3, § 25; Dig. 37, 10, 4:

    litem,

    ib. 4, 3, 33:

    actionem,

    ib. 19, 1, 10:

    mentionem rei,

    to make mention, Liv. 28, 11, 9:

    sacra,

    Val. Fl. 3, 540:

    movere ac moliri aliquid,

    to undertake any thing that excites disturbance, Liv. 23, 39:

    ne quid moveretur,

    id. 35, 13.—
    b.
    To shake, to cause to waver, to alter:

    alicujus sententiam,

    to change, cause to waver, Cic. Att. 7, 3, 6:

    sententiam regis,

    Liv. 35, 42, 6.—
    c.
    To present, offer an oblation:

    ferctum Jovi moveto,

    Cato, R. R. 134.—
    d.
    To disturb, concern, trouble, torment one:

    men moveat cimex Pantilius?

    Hor. S. 1, 10, 78:

    Armeniosne movet, Romana potentia cujus Sit ducis?

    Luc. 7, 282; cf. Val. Fl. 7, 131. intoleranda vis aestūs omnium ferme corpora movit, Liv. 25, 26:

    strepitu fora vestra,

    Juv. 2, 52.—
    e.
    Of plants, to put forth:

    si se gemmae nondum moveant,

    do not yet appear, Col. 11, 2, 26: de palmite gemma movetur, [p. 1169] is produced, Ov. Tr. 3, 12, 13.—
    f.
    To exert, exercise:

    inter principia condendi hujus operis, movisse numen ad indicandam tanti imperii molem traditur deos,

    Liv. 1, 55, 3 (cf.:

    se movere, I. A. supra): artis opem,

    Ov. F. 6, 760.—
    g.
    = mutare, to change, transform:

    quorum Forma semel mota est,

    Ov. M. 8, 729:

    nihil motum antiquo probabile est,

    Liv. 34, 54, 8.—
    h.
    In mal. part., Plaut. Am. 4, 1, 43.—
    B.
    Trop., to move, affect, excite, inspire:

    ut pulcritudo corporis movet oculos et delectat,

    charms, Cic. Off. 1, 28, 98:

    quae me causae moverint,

    id. Att. 11, 5, 1:

    fere fit, quibus quisque in locis miles inveteravit, uti multum earum regionum consuetudine moveatur,

    is much affected, influenced, Caes. B. C. 1, 44:

    aliquem ad bellum,

    to stir up, excite, Liv. 35, 12, 5:

    movet feroci juveni animum conploratio sororis,

    stirs his anger, id. 1, 26, 3; cf. id. 21, 38, 3; 23, 31, 11:

    numina Dianae,

    to irritate, provoke, Hor. Epod. 17, 3:

    multa movens animo,

    to revolve, ponder, meditate, Verg. A. 3, 34:

    moverat plebem oratio consulis,

    had stirred, made an impression on, Liv. 3, 20:

    judicum animos,

    Quint. 6, 2, 1:

    acutule moveri,

    keenly affected, Aug. Conf. 3, 7: neque illud me movet, quod, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 2:

    affectus,

    Quint. 6, 1, 7:

    moveor etiam ipsius loci insolentiā,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    nil moveor lacrimis,

    Prop. 3, 23, 25 (4, 25, 5):

    absiste moveri,

    be not disturbed, Verg. A. 6, 399:

    quos sectis Bellona lacertis Saeva movet,

    inspires, Luc. 1, 565 (al. monet):

    ut captatori moveat fastidia,

    excites nausea in, Juv. 10, 202.—
    II.
    Neutr., to move itself, move (very rare):

    terra dies duodequadraginta movit,

    an earthquake, Liv. 35, 40, 7; 40, 59, 7.—In pass.:

    reptile quod movetur,

    which moves itself, Vulg. Gen. 1, 26 saep.—Hence,
    A.
    mŏvens, entis, P. a., movable (class.): ex eā praedā, quae rerum moventium sit, movable things (as clothes, arms, furniture), Liv. 5, 25, 6:

    voluptas,

    that consists in motion, Cic. Fin. 2, 10, 31:

    furtum rerum moventium,

    Gell. 11, 18, 13.— Plur. subst.:

    quaedam quasi moventia,

    motives, Cic. Tusc. 5, 24, 68.—Hence, adv.: mŏventer, movingly, affectingly (late Lat.), Schol. Bob. ad Cic. Mil. 7, n. 4.—
    B.
    mōtus, a, um, P. a., moved, affected, disturbed ( poet. and in post-class. prose):

    Ithaci digressu mota Calypso,

    Prop. 1, 15, 9:

    dictis,

    Ov. Tr. 4, 10, 23:

    precibus,

    Curt. 6, 5, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > moveo

  • 14 dēcūtiō

        dēcūtiō cussī, cussus, ere    [de + quatio], to shake off, strike down, cast off: ense caput, O.: lilia, O.: summa papaverum capita baculo, L.: mella foliis, V.: silvis honorem (i. e. frondem), H.: turres fulminibus decussae, L.: ariete decussi muri, L.
    * * *
    I
    decutere, decussi, decussus V TRANS
    shake/strike/knock/force down/off/aside (from upright); dislodge; overturn
    II
    decutire, -, - V TRANS
    flay, skin; deprive of skin

    Latin-English dictionary > dēcūtiō

  • 15 re-spuō

        re-spuō uī, ere,    to spit back, discharge by spitting, cast out, cast off, eject, expel: gustatus, id, quod valde dulce est, respuit: quas natura respuerit: invisum cadaver (humus), O.—Fig., to reject, repel, refuse, spurn, dislike, disapprove: quis te tum audiret illorum? respuerent aures: id quod omnium mentes aspernentur ac respuant: haec aetas omne quod fieri non potest respuit: condicionem, Cs.: Caesaris interdicta respuuntur, are spurned: in animis hominum respui, L.: consolationem.

    Latin-English dictionary > re-spuō

  • 16 respuo

    rē-spŭo, ŭi, 3, v. a., to spit back or out; to discharge by spitting; to cast out, cast off, eject, expel, etc. (class.; esp. freq. in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    quin etiam gustatus, quam cito id, quod valde dulce est, aspernatur ac respuit,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    quas natura respuerit,

    id. N. D. 2, 9, 24:

    lumen per cornum transit, at imber respuitur,

    Lucr. 2, 389; cf. Quint. 1, 2, 28:

    liquorem ab se,

    Vitr. 7, 4; cf.:

    ferrum ab se (opp. resorbere),

    Lucr. 6, 1054; 2, 197; cf. Plin. 2, 103, 106, § 231; Pall. 1, 33, 2:

    frenos cum sanguine (equus),

    Stat. Th. 8, 544:

    invisum cadaver (humus),

    Ov. Ib. 170:

    oleas albas propter amaritudinem respuit palatum,

    Varr. R. R. 1, 66:

    respuit aqua limum,

    Pall. 1, 33, 2:

    tantum interest repercussum illum (aëra) respuat an excipiat,

    Plin. 33, 9, 45, § 128:

    respuens securis materia,

    id. 17, 10, 14, § 72; cf.:

    tela omnia,

    Luc. 3, 484.—
    II.
    Trop., to reject, repel, refuse; to dislike, disapprove, not accept (syn.:

    reprobo, reicio, repudio): quae nisi respuis ex animo longeque remittis,

    Lucr. 6, 68:

    cum id dicat, quod omnium mentes aspernentur ac respuant,

    Cic. Fat. 20, 47; cf. id. Att. 13, 38 fin.:

    ratio juris respuat hanc defensionem et pro nihilo putet,

    id. Caecin. 19, 56; Liv. 42, 14:

    haec aetas omne quod fieri non potest respuit,

    Cic. Rep. 2, 10, 19:

    quos et praesens et postera respuit aetas,

    Hor. Ep. 2, 1, 42:

    orationem,

    Cic. Mur. 35, 74 fin.:

    quo judex dicto moveatur quid respuat,

    Quint. 6, 4, 19:

    non respuit Caesar condicionem,

    Caes. B. G. 1, 42:

    Caesaris interdicta respuuntur,

    are spurned, Cic. Att. 7, 26, 1; cf. Liv. 2, 41 fin.:

    quod respuunt (aures) immutandum est,

    Cic. Part. Or. 5, 15; Quint. 11, 1, 61; Tac. Or. 9; cf.:

    nemo civis est, qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, animo aspernetur,

    Cic. Pis. 20, 45:

    sunt enim qui respuant (consolationem), sed refert quo modo adhibeatur,

    id. Tusc. 3, 33, 79.— Absol.:

    quis te tum audiret illorum? respuerent aures,

    Cic. Planc. 18, 44; Quint. 11, 1, 61; cf.:

    calcitrat, respuit,

    Cic. Cael. 15, 36.—
    * (β).
    Part. pres. with gen.:

    communium vocum respuens nimis ac fastidiens,

    Gell. 6, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > respuo

  • 17 amoveo

    ā-mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2, v. a., to remove from, to put or take away, to withdraw (esp. with effort or trouble; syn.: dimoveo, abduco, averto, arceo, repello): proprie amovetur saxum de loco, Don. ad Ter. Ad. 4, 2, 14; cf.:

    amoveamus lapidem de ore putei,

    Vulg. Gen. 29, 8; v. amolior.
    I.
    In gen. (class.): me exinde amovit loco. Plaut. Truc. 1, 1, 64:

    Ubi erit empta, ut aliquo ex urbe (eam) amoveas,

    id. Ep. 2, 2, 94:

    testem hanc quom abs te amoveris,

    Ter. Hec. 4, 4, 72:

    Age, tamen ego hunc amovebo,

    id. Ad. 4, 2, 14:

    illum ex istis locis amove,

    Cic. Att. 1, 12:

    juvenes amoverunt eum,

    Vulg. Act. 5, 6:

    lex Porcia virgas ab omnium civium corpore amovit,

    Cic. Rab. Perd. 4, 12:

    Ille est amotus,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 64:

    amoto custode,

    Prop. 1, 11, 15:

    amotis longius ceteris,

    Curt. 7, 1:

    alia amovimus ab hostium oculis,

    Liv. 5, 51:

    imagines ex bibliothecis amovere,

    Suet. Calig. 34; id. Caes. 68; id. Ner. 47.—Hence: se amovere, to retire, withdraw:

    te hinc amove,

    off with you! Ter. Phorm. 3, 3, 33:

    e coetu se amovissent,

    Liv. 3, 38:

    qui memet finibus umquam amōrim Ausoniae,

    Sil. 17, 224:

    statuit repente recedere seque e medio quam longissime amovere,

    Suet. Tib. 10.— Trop. of abstract ideas, to put away, cast off, etc.:

    segnitiem amove,

    Plaut. As. 2, 1, 6:

    suspitionem ab aliquo,

    id. Trin. 3, 3, 54:

    socordiamque ex pectore,

    id. Ps. 1, 2, 11; so,

    crapulam,

    id. ib. 5, 1, 35:

    amoto metu,

    Ter. And. 1, 2, 10:

    qui istum amorem ex animo amoveas,

    id. ib. 2, 1, 7:

    opinionem,

    id. ib. 3, 2, 30:

    misericordiam,

    Vulg. 2 Macc. 6, 16:

    amove malitiam a carne,

    ib. Eccl. 11, 10:

    bellum,

    Liv. 5, 35:

    amoto quaeramus seria ludo,

    jesting aside, Hor. S. 1, 1, 27 al. — Poet., of time, to take with itself: quaecumque vetustate amovet aetas, * Lucr. 1, 225.—
    II.
    Esp.
    A.
    In and after the Aug. per., to take away by stealth, to steal (euphemist. for furari, furtum facere):

    boves Per dolum amotas,

    Hor. C. 1, 10, 10:

    si filia familiares res amoverit,

    Dig. 25, 2, 3:

    aliquid ex heredidate,

    ib. 29, 2, 70 al. —
    B.
    In post-Aug. prose (perh. only in Tac.), to banish:

    amotus Cercinam quattuordecim annis exilium toleravit,

    Tac. A. 1, 53:

    in insulam,

    id. ib. 4, 31:

    Cretam,

    id. ib. 4, 21:

    aemulationis suspectos per nomen obsidum amovere,

    id. ib. 13, 9; 14, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > amoveo

  • 18 demolior

    dē-mōlĭor, ītus, 4, v. dep. a., to cast off, remove.
    I.
    In gen. So only once in a trop. sense:

    culpam de me demolibor,

    Plaut. Bac. 3, 1, 16.—Far more freq.,
    II.
    In partic., of buildings, to throw down, pull or tear down, demolish (for syn. cf.: deleo, eluo, diluo, diruo, everto, destruo).
    A.
    Lit.:

    monimenta virum,

    Lucr. 6, 242;

    (Lachm. lamenta): domum,

    Cic. Off. 1, 39:

    parietem,

    id. Top. 4, 22:

    statuas,

    id. Verr. 2, 2, 67:

    signum,

    id. ib. 2, 4, 39:

    columnas,

    id. Q. Fr. 3, 1, 1 fin.: munitiones, Sall. H. Fragm. ap. Non. 95, 22; cf. Nep. Timol. 3, 3:

    deum immortalium templa,

    Liv. 42, 3.—
    b.
    Of inanimate subjects:

    arcus et statuas, aras etiam templaque demolitur et obscurat oblivio,

    Plin. Pan. 55, 9.—
    B.
    Trop., to demolish, destroy:

    aevi prioris Robora,

    Ov. M. 15, 228:

    si quod cuiquam privatim officiet jus, id destruet ac demolietur, quid attinebit? etc.,

    Liv. 34, 3:

    Bacchanalia,

    id. 39, 16:

    faciem,

    to disfigure, Hier. in Matt. 6, 16 (as a transl. of the Gr. aphanizein to prosôpon):

    terram,

    lay waste, Vulg. 4 Reg. 18, 25; id. Jer. 51, 2.— Absol.:

    ubi tinea demolitur,

    id. Matt. 6, 19 sq.
    a.
    Act. form dēmōlĭo, īre, Naev. ap. Diom. p. 395 P. (Com. v. 48 Rib.); Varr. ib. Lex ap. Front. Aquaed. 129; Lact. 4, 11, 6.—
    b.
    Demolior, īri, in pass. signif., Lex ap. Front. l. l.; Curio ap. Prisc. p. 793 P.; Dig. 7, 4, 10; 41, 3, 23; Inscr. Orell. 3015.

    Lewis & Short latin dictionary > demolior

  • 19 repudiata

    rĕpŭdĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [repudium], t. t.
    A.
    Of persons married or betrothed, to cast off, put away, divorce, repudiate (cf. reicio):

    sponsas admodum adulescens duas habuit... priorem... virginem adhuc repudiavit,

    Suet. Claud. 26:

    uxorem,

    id. Caes. 79; so id. Tib. 35 fin.:

    Liviam repudiatam relegavit,

    id. Calig. 25:

    ob hoc repudiatus,

    id. Gram. 3; Quint. 4, 2, 98; 8, 5, 31:

    si repudiatur miles, mulier mecum perit,

    Plaut. Truc. 4, 1, 8; cf.:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    sponsum,

    Suet. Caes. 21; id. Gram. 3:

    (mulier marito) amatorium dedit, repudiavit,

    Quint. 7, 8, 2:

    repudiari etiam futurum matrimonium potest,

    Dig. 50, 16, 191.—
    B.
    To reject, refuse to accept an inheritance:

    si heres bona repudiaverit,

    Dig. 37, 14, 21 fin.:

    fideicommissum,

    ib. 31, 1, 35:

    hereditatem,

    ib. 31, 1, 77, § 31:

    legatum a se,

    ib. 33, 5, 10:

    voluntatem defuncti,

    ib. 32, 1, 80.—
    II.
    Transf., in gen., to reject, refuse; to scorn, disdain, repudiate (very freq. and good prose;

    syn.: reprobo, aspernor, respuo): cujus vota et preces a vestris mentibus repudiare debetis,

    Cic. Clu. 70, 201:

    consilium senatūs a re publicā,

    to remove, withdraw from the State, id. de Or. 3, 1, 3:

    repudia istos comites,

    Plaut. Merc. 5, 2, 30:

    duces,

    Caes. B. C. 2, 32:

    nobilitatem supplicem,

    Cic. Planc. 20, 50:

    eloquentia haec forensis spreta a philosophis et repudiata,

    id. Or. 3, 13; cf.:

    repudiata rejectaque legatio,

    id. Phil. 9, 6, 15; Quint. 3, 6, 33:

    genus totum liberi populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    condicionem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 54; Cic. Quint. 14, 46:

    beneficium,

    Plaut. Trin. 3, 2, 11; cf.:

    gratiam populi Romani,

    Caes. B. G. 1, 40:

    consilium,

    Ter. And. 4, 3, 18:

    legem,

    Cic. Lael. 25, 96:

    patrocinium voluptatis (corresp. to vituperare),

    id. Fin. 2, 21, 67:

    provinciam,

    id. Phil. 3, 10, 26:

    opimum dictionis genus funditus,

    id. Or. 8, 25:

    ista securitas multis locis repudianda,

    id. Lael. 13, 47:

    iracundia omnibus in rebus repudianda,

    id. Off. 1, 25, 89:

    virtus, quam sequitur caritas, minime repudianda est,

    id. Lael. 17, 61.—Hence, part.: rĕpŭdĭātus, a, um; as subst.: rĕpŭ-dĭāta, ae, f., a divorced wife:

    sin autem vidua, vel repudiata,

    Vulg. Lev. 22, 13; id. Num. 30, 10; cf. id. Ezech. 44, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > repudiata

  • 20 repudiatus

    rĕpŭdĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [repudium], t. t.
    A.
    Of persons married or betrothed, to cast off, put away, divorce, repudiate (cf. reicio):

    sponsas admodum adulescens duas habuit... priorem... virginem adhuc repudiavit,

    Suet. Claud. 26:

    uxorem,

    id. Caes. 79; so id. Tib. 35 fin.:

    Liviam repudiatam relegavit,

    id. Calig. 25:

    ob hoc repudiatus,

    id. Gram. 3; Quint. 4, 2, 98; 8, 5, 31:

    si repudiatur miles, mulier mecum perit,

    Plaut. Truc. 4, 1, 8; cf.:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    sponsum,

    Suet. Caes. 21; id. Gram. 3:

    (mulier marito) amatorium dedit, repudiavit,

    Quint. 7, 8, 2:

    repudiari etiam futurum matrimonium potest,

    Dig. 50, 16, 191.—
    B.
    To reject, refuse to accept an inheritance:

    si heres bona repudiaverit,

    Dig. 37, 14, 21 fin.:

    fideicommissum,

    ib. 31, 1, 35:

    hereditatem,

    ib. 31, 1, 77, § 31:

    legatum a se,

    ib. 33, 5, 10:

    voluntatem defuncti,

    ib. 32, 1, 80.—
    II.
    Transf., in gen., to reject, refuse; to scorn, disdain, repudiate (very freq. and good prose;

    syn.: reprobo, aspernor, respuo): cujus vota et preces a vestris mentibus repudiare debetis,

    Cic. Clu. 70, 201:

    consilium senatūs a re publicā,

    to remove, withdraw from the State, id. de Or. 3, 1, 3:

    repudia istos comites,

    Plaut. Merc. 5, 2, 30:

    duces,

    Caes. B. C. 2, 32:

    nobilitatem supplicem,

    Cic. Planc. 20, 50:

    eloquentia haec forensis spreta a philosophis et repudiata,

    id. Or. 3, 13; cf.:

    repudiata rejectaque legatio,

    id. Phil. 9, 6, 15; Quint. 3, 6, 33:

    genus totum liberi populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    condicionem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 54; Cic. Quint. 14, 46:

    beneficium,

    Plaut. Trin. 3, 2, 11; cf.:

    gratiam populi Romani,

    Caes. B. G. 1, 40:

    consilium,

    Ter. And. 4, 3, 18:

    legem,

    Cic. Lael. 25, 96:

    patrocinium voluptatis (corresp. to vituperare),

    id. Fin. 2, 21, 67:

    provinciam,

    id. Phil. 3, 10, 26:

    opimum dictionis genus funditus,

    id. Or. 8, 25:

    ista securitas multis locis repudianda,

    id. Lael. 13, 47:

    iracundia omnibus in rebus repudianda,

    id. Off. 1, 25, 89:

    virtus, quam sequitur caritas, minime repudianda est,

    id. Lael. 17, 61.—Hence, part.: rĕpŭdĭātus, a, um; as subst.: rĕpŭ-dĭāta, ae, f., a divorced wife:

    sin autem vidua, vel repudiata,

    Vulg. Lev. 22, 13; id. Num. 30, 10; cf. id. Ezech. 44, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > repudiatus

См. также в других словарях:

  • cast-off — cast offs also castoff ADJ: ADJ n Cast off things, especially clothes, are ones which someone no longer uses because they are old or unfashionable, and which they give to someone else or throw away. Alexandra looked plump and awkward in her cast… …   English dictionary

  • cast off (or cast something off) — 1》 Knitting take the stitches off the needle by looping each over the next to finish the edge. 2》 set a boat or ship free from her moorings. 3》 let loose a hunting hound or hawk. 4》 Printing estimate the space that will be taken in print by… …   English new terms dictionary

  • Cast-off — a. Cast or laid aside; thrown away; discarded; as, cast off clothes. Syn: discarded, junked, scrap(prenominal), waste. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • cast off something — cast off (something) to get rid of something. Shirts and ties were being cast off in favor of informal clothes for business. Etymology: based on the literal meaning of cast off (= to unfasten the ropes holding a ship) …   New idioms dictionary

  • cast off — (something) to get rid of something. Shirts and ties were being cast off in favor of informal clothes for business. Etymology: based on the literal meaning of cast off (= to unfasten the ropes holding a ship) …   New idioms dictionary

  • cast-off — adj [only before noun] cast off clothes or other goods are not wanted or have been thrown away …   Dictionary of contemporary English

  • cast off — ► cast off 1) Knitting take the stitches off the needle by looping each over the next. 2) set a boat or ship free from its moorings. Main Entry: ↑cast …   English terms dictionary

  • cast-off — ► ADJECTIVE ▪ abandoned or discarded. ► NOUN ▪ a cast off garment …   English terms dictionary

  • cast|off — «KAST F, OF; KAHST », adjective, noun. –adj. thrown away; abandoned; discarded: »castoff clothes. –n. a person or thing that has been cast off: »... his everlasting castoffs (Charles Spurgeon). Thou shalt be From the city of the free Thyself a… …   Useful english dictionary

  • cast off — index abandon (physically leave), abandon (relinquish), defect, derelict (abandoned), disencumber, disown ( …   Law dictionary

  • cast off — 1) PHRASAL VERB If you cast off something, you get rid of it because it is no longer necessary or useful to you, or because it is harmful to you. [LITERARY] → See also cast off [V P n (not pron)] The essay exhorts women to cast off their… …   English dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»